Statue of a Spartan warrior, from the Isle of Samos, 525B.C. It is easy to imagine that this statue possibly represents either Archias or Lycopas, two Spartans who died valiantly when the Spartans sent aid to Samos in order to oust the pro-Persian tyrant, Polykrates. For their brave actions, they were buried within the city walls of Samos, and given full honors by the Samians.
Rear view of the statue of a Spartain warrior from the Isle of Samos.
Ο Οπλίτης της Σάμου είναι αριστουργηματικό έργο τέχνης που βρέθηκε στη Σάμο στις αρχές του 20ού αιώνα. Αποκαταστάθηκε το 1990 και φιλοξενείται στην έκθεση των Αρχαιολογικών Μουσείων του Βερολίνου.
Το έργο είχε τοποθετηθεί στο Ηραίο της Σάμου λίγο πριν το τέλος της συμμαχίας μεταξύ Σπάρτης και του τυράννου της Σάμου Πολυκράτη το έτος 525 π.Χ.
Είναι από μάρμαρο, που είχε την προέλευσή του στη Σάμο ή στη Λακωνία, αφού μόνο εκεί βρίσκονται κοιτάσματα με την ίδια χαρακτηριστική απόχρωση. Παριστάνει έναν πολεμιστή με ιονικό κράνος, που σκεπάζει αμυντικά ολόκληρο το κεφάλι και το πρόσωπο εκτός των ματιών, της μύτης και του στόματος, δίνοντας απειλητικό χαρακτήρα. Η κόμη είναι σκεπασμένη κάτω από το κράνος, ενώ μια πλεξούδα κρέμεται κατά μήκος της πλάτης μέχρι τον μηρό. Ο θώρακας είναι διακοσμημένος με σπείρες και ομοιάζει με άλλα ευρήματα που εικονίζουν πολεμιστές Λακωνικής προέλευσης. Στις λεπτομέρειες όμως ομοιάζει με εργασίες Σαμίων εργαστηρίων.
Ιστορία της εύρεσής του
Τμήματα του κορμού και της κεφαλής βρέθηκαν αρχικά σε ανασκαφές που διενήργησε το Γερμανικό Ινστιτούτο στη Ηραίο της Σάμου στις αρχές του 20ου αιώνα. Σύμφωνα με το συμφωνητικό περί αρχαιολογικών ανακαλύψεων μεταφέρθηκε στη Γερμανία και τοποθετήθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Βερολίνου, όπου φιλοξενείται μέχρι σήμερα. Στο ίδιο άγαλμα ανήκουν και με άλλα τμήματα του αριστερού ποδιού που βρέθηκαν σε ανασκαφές που ακολούθησαν στο ίδιο μέρος, και τα οποία βρίσκονται ακόμα στη Σάμο.
Ερμηνεία
Τα ανάμικτα χαρακτηριστικά Λακωνικής και Σαμίας τέχνης είναι αινιγματικά και δεν έχουν ερμηνευτεί εντελώς, δίνοντας ερμηνευτικό περιθώριο για καλλιτεχνικές και ιστορικές ερμηνείες. Από νωρίς αμφισβητήθηκε η Σαμία προέλευση του έργου ετούτου.Ο Στίμπε καταλήγει στο συμπέρασμα, ότι το άγαλμα είναι έργο κάποιου Σπαρτιάτη που ζούσε στη Σάμο, και κατασκευάστηκε κατά παραγγελία ενός Σαμίου. Η εκδοχή αυτή όμως δεν συμμερίζεται από κανέναν άλλο επιστήμονα.
Γνωστό όμως είναι ότι η Σάμος και η Σπάρτη υπήρξαν στενοί σύμμαχοι, και γι' αυτό ίσως να υπήρξε κάποια πολιτιστική ανταλλαγή, που να ήταν έντονη ιδίως το πρώτο ήμισυ του 6ου αιώνα π.Χ. Η επικρατούσα ερμηνεία υποστηρίζει την εκδοχή, ότι το έργο έχει προέλευση κάποιο εργαστήριο της Σάμου, ενώ μεμονωμένα ενδέχεται να είναι λακωνικό έργο.
Εκτός αυτού, η ανάρτηση αγαλμάτων ηρωικού και πολεμικού χαρακτήρα στο ιερό (στην προκειμένη περίπτωση στο ιερό της Ήρας) ήταν έθιμο στην Σπάρτη περισσότερο παρά στη Σάμο, όπου τα αναθήματα συνήθως είχαν ειρηνικό χαρακτήρα. Πιθανόν το άγαλμα αυτό να ήταν προειδοποιητικό δώρο των Σπαρτιατών προς τους Σαμίου, συνοδευόμενο με την απειλή, να μην λύσει η Σάμος τη συμμαχία, διότι οι Σπαρτιάτες θα έστελναν οπλίτες. Η ιστορία όμως τους διέψευσε. Η Σάμος διέλυσε τη συμμαχία, οι Σπαρτιάτες ξεκίνησαν πόλεμο με τη Σάμο, αλλά ηττήθηκαν μπροστά στα τείχη της πόλης.
Source/Photography/Bibliography
Conrad M. Stibbe: Ein Spartanischer Krieger auf Samos?, in derselbe: Das andere Sparta, von Zabern, Mainz 1996 (Kulturgeschichte der Antiken Welt, Bd. 65), σσ. 235–240, 298–299
Inventarnummern II S 23 (Gesäß) und I 210 (Unterschenkel) im Vathy-Museum
Carl Weickert in Griechische Plastik, Mann, Berlin S. 20-24. Griechische Plastik, Berlin: Mann, 1946
Hermeneus 61 (1989), σσ. 3003-307
Stibbe: Ein Spartanischer Krieger auf Samos?
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου