Ancient Hellas: "Ξύπνησαν" τον Έλληνα πολεμιστή μετά από 3.500 χρόνια.

Ανασύσταση του Πανεπιστημιου του Ουιτγουότερσραντ στο Γιοχάνεσμπουργ

Εξαρτάται από τον ρόλο και την εποχή που έζησε, όπως εξήγησε ο ανασκαφέας, Τζακ Ντέιβις, του ασύλητου, πλούσια κτερισμένου λακκοειδούς τάφου που ανακαλύφθηκε το καλοκαίρι στην Πελοπόννησο.

Δεν ξέρουμε ακόμη ούτε πώς πέθανε ο πολεμιστής ούτε άλλες λεπτομέρειες για τη ζωή του, αφού οι μελέτες δεν έχουν προχωρήσει ακόμη. «Θα χρειαστεί χρόνος για να μελετηθεί το υλικό» τόνισε η γ.γ. του ΥΠΠΟ, Μαρία Βλαζάκη.

Οι αρχαιολόγοι Τζακ Ντέιβις και Σάρον Στόκερ ξεφύλλισαν μαζί με τους δημοσιογράφους, χθες το μεσημέρι, το ημερολόγιο της ανασκαφής της Πύλου και μοιράστηκαν μαζί τους στιγμές αυτής της μοναδικής ανακάλυψης, καθώς ο συγκεκριμένος τάφος είχε παραμείνει ασύλητος εδώ και 3.500 χρόνια.

Η πρωτοβουλία του υπουργού Πολιτισμού, Αριστείδη Μπαλτά, στοχεύει σε μια «ανοιχτή συζήτηση, έτσι ώστε το ελληνικό κοινό να καταλάβει κάποια βασικά πράγματα για το τι σημαίνει αρχαιολογία στην Ελλάδα», όπως υπογράμμισε.

Το ζευγάρι των αρχαιολόγων σταμάτησε την ανασκαφή στις 10 Οκτωβρίου 2015. Η κ. Στόκερ ήταν η πρώτη και η τελευταία που κατέβηκε στον τάφο. «Ο τάφος ήταν τόσο μικρός, δεν μπορούσα να κατέβω εύκολα» είπε στα ελληνικά ο κ. Ντέιβις. «Αυτό έγινε αντιληπτό από την αρχή», οπότε «παρακολουθούσα από την άκρη του σκάμματος».

Ο χώρος ήταν πολύ περιορισμένος, γι' αυτό η ομάδα εργάστηκε τμηματικά για την αφαίρεση της επίχωσης και των ευρημάτων. Με το που άρχισαν να απομακρύνουν την επίχωση του τάφου, βρήκαν σε γωνία πεσμένο λίθο ο οποίος φαινόταν ότι δεν προερχόταν από τη δομή των τοίχων. Ο λίθος αυτός, που δεν γνωρίζουν ακόμα εάν είναι η καλυπτήρια λίθος ή το σήμα του τάφου, δημιούργησε πρόβλημα στην πρακτική της αφαίρεσης του χώματος. Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής και μέχρι ενός σημείου, έπρεπε να σέβονται την ύπαρξή του.

Στην περίπτωση της υπέροχης χρυσής αλυσίδας με τις τρεις μεγάλες χάντρες, από τον Ιούνιο εντόπισαν την άκρη της αλλά τον Σεπτέμβριο κατάφεραν να τη φέρουν ολόκληρη στο φως και να θαυμάσουν την εξαίρετη τέχνη της, «τέχνη μοναδική. Ακόμη και σήμερα δεν ξέρουμε πώς να φτιάξουμε μια τέτοια αλυσίδα» σχολίασε ο Τζ. Ντέιβις.

O θόλος

Ο τελευταίος στάθηκε ιδιαίτερα στην αλυσίδα, στο πώς είχε περάσει κάτω από το χρυσό χείλος σπασμένου κυπέλλου και στην προσπάθεια που χρειάστηκε για να αποδεσμευτεί από αυτό.

Η ύπαρξη ξύλου (σανίδα, κάλυμμα ταφής) ανήκει στα αξιοσημείωτα ευρήματα της ανασκαφής αφού «η διατήρηση ξύλου στις ανασκαφές στην Ελλάδα είναι σπάνια, γιατί το ξύλο χρειάζεται περιβάλλον υγρασίας για να διατηρηθεί» κατά τη Σ. Στόκερ.

Πολλά από τα 1.400 αντικείμενα είναι έργα μινωικής τεχνοτροπίας, μερικά από αυτά «μοιάζουν και ταιριάζουν με τα ευρήματα του θολωτού τάφου του Βαφειού στη Λακωνία» επισήμανε ο Τζ. Ντέιβις, ενώ και «η χρονολόγησή τους είναι παρόμοια...Μερικά από τα αντικείμενα είναι μοναδικά. Τα περισσότερα μπορούμε να τα συγκρίνουμε με τα ευρήματα που ανέσκαψε ο Σλήμαν στις Μυκήνες. Αλλά και στην Κρήτη θα βρούμε παρόμοια αντικείμενα από τις ανασκαφές κοντά στο Ηράκλειο, στην Ανατολική Κρήτη, στο Μόχλο και στη Δυτική Κρήτη, στα Χανιά» κατέληξε.

Πρόκειται για σκελετό ηλικίας 3.500 ετών ενός αρχαίου πολεμιστή, σε έναν τάφο γεμάτο θησαυρούς, στην Ελλάδα, που βρέθηκε πέρυσι.

Το εύρημα περιγράφεται ως «η πιο σημαντική ανακάλυψη των τελευταίων 65 ετών», και μάλιστα λέγεται ότι τα χρυσά αντικείμενα που βρέθηκαν μέσα στον τάφο, και ειδικά τέσσερα χρυσά δαχτυλίδια, θα μπορούσαν να προσφέρουν νέες πληροφορίες για τις απαρχές του ελληνικού πολιτισμού.

Μέχρι τώρα, λίγες πληροφορίες σχετικά με τα ευρήματα έχουν γίνει γνωστές, για την ταυτότητα του νεκρού κ.λπ. -και γι' αυτό η επιστημονική έρευνα συνεχίζεται πιο εντατικά.

Η δρ Σάρον Στόκερ και ο σύζυγός της, καθηγητής Τζαν Ντέιβις, έπεσαν πάνω στον ασύλητο τάφο καθώς έσκαβαν σε μια περιοχή κοντά στην Πύλο.

Ο τάφος, που χτίστηκε περίπου το 1.500 π.Χ. κοντά στο παλάτι του Νέστορα, πιστεύεται ότι φτιάχτηκε προς τιμήν κάποιου δυνατού πολεμιστή των Μυκηνών ή κάποιου ιερέα. Η ηλικία του εκτιμάται ότι ήταν γύρω στα 30.

Στον τάφο του πολεμιστή βρέθηκαν πάνω από 2.000 αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων χρυσών δαχτυλιδιών, ασημένιων κυπέλλων, πολύτιμων πετρών, λεπτών χτενών και ενός ιδιαίτερου σκαλιστού σπαθιού. Βρέθηκαν, επίσης, πολλά όπλα.

Τα δαχτυλίδια είναι κατασκευασμένα από πολλαπλά φύλλα χρυσού και έχουν πάνω τους αναπαραστάσεις με αναφορές στη μινωική τέχνη και τη θρησκευτική κουλτούρα της περιόδου.

Τα 4 δαχτυλίδια

Το πρώτο δαχτυλίδι έχει μια παράσταση από τα ταυροκαθάψια, κοινό μοτίβο των μινωικών τοιχογραφιών.
Το δεύτερο δαχτυλίδι, το μεγαλύτερο, έχει σκαλισμένες πάνω του πέντε γυναικείες μορφές σε ένα παραθαλάσσιο ιερό.
Το τρίτο δαχτυλίδι δείχνει μια γυναικεία φιγούρα, που πιστεύεται ότι είναι μια θεά, η οποία πλαισιώνεται από δύο πουλιά, στην κορυφή ενός βουνού.
Το τελευταίο δαχτυλίδι δείχνει μια γυναίκα να κρατά ένα κέρατο ταύρου ως προσφορά στους θεούς και έναν καθρέφτη, καθισμένη σε ένα θρόνο, ενώ στο κεφάλι της κάθεται ένα πουλί.
Η δρ Στόκερ, από το Πανεπιστήμιο του Σινσινάτι, είπε ότι πρόκειται για κοσμήματα που δείχνουν τις ικανότητες των μινωιτών τεχνιτών.

Στον σκελετό δόθηκε το όνομα «Γκρίφιν ο πολεμιστής» λόγω μιας πλάκας από ελεφαντόδοντο που βρέθηκε στον τάφο και απεικόνιζε ένα μυθικό τέρας που έμοιαζε με μισό λιοντάρι και μισό αετό.

Ο τάφος, κατά τη Στόκερ, δημιουργήθηκε τη στιγμή που οι Μυκηναίοι κατέκτησαν τους Μινωίτες. «Γνωρίζουμε ότι υπήρξαν εκτεταμένες επιδρομές και λίγο μετά τη δημιουργία του τάφου η Μινωική Κρήτη έπεσε στα χέρια των Μυκηναίων».

Ο καθηγητής Ντέιβις αναφέρει, μάλιστα, ότι πιστεύουν πως τα αντικείμενα που βρέθηκαν στον τάφο είναι θησαυρός, όπως ο θησαυρός του Μαυρογένη, που θάφτηκε μαζί με τον νεκρό.

«Αυτό δεν είναι πλιάτσικο. Μπορεί να τους λεηλάτησαν αλλά επέλεξαν συγκεκριμένα κλοπιμαία που μετέφεραν μηνύματα που ήταν κατανοητά σ' αυτούς», προσθέτει και εξηγεί: «Δεν πήγαν και έκλεψαν απλά. Σκέφτηκαν και επέλεξαν κομμάτια που θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στην ταφή».

Ενας καθρέφτης που βρέθηκε πάνω στα πόδια του «Πολεμιστή Γκρίφιν» μπορεί να αφορά το τέταρτο δαχτυλίδι, στο οποίο απεικονίζεται η καθιστή θεά να κρατά έναν καθρέφτη.

Η τοποθέτηση του κατόπτρου στον τάφο δείχνει να κατέχει ιδιαίτερη σημασία για τους Μυκηναίους, ενώ η ύπαρξη έξι χτενών μπορεί να φανερώνει το τελετουργικό του χτενίσματος πριν από τη μάχη.

Ο ταύρος, ιερό σύμβολο για τους Μινωίτες,συναντάται επίσης σε μυκηναϊκές τοιχογραφίες και απεικονίζεται σε δύο από τα δαχτυλίδια.

Οι ερευνητές είπαν, τέλος, ότι μόνο τυχαίο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ο «Γκρίφιν ο πολεμιστής» βρέθηκε θαμμένος με ένα μπρούτζινο κεφάλι ταύρου με κέρατα, κάτι το οποίο πιθανότατα συμβολίζει τη δύναμή του και την εξουσία του.