Χρονογραφία

ENGLISH

Χρονογραφία|Ιστοριογραφία|Γεωγραφία|Πολιτική και Επιστήμη|Κουλτούρα|Κληρονομιά

Νεολιθική Ελλάδα|Εποχή του Χαλκού|Αρχαία Ελλάδα|Μεσαιωνική Ελλάδα|Νεότερη Ελλάδα

Η Ελλάδα (παλαιότερα Ελλάς, επίσημα: Ελληνική Δημοκρατία) είναι χώρα της νοτιοανατολικής Ευρώπης, στο νοτιότερο άκρο της Βαλκανικής χερσονήσου. Συνορεύει στα βορειοδυτικά με την Αλβανία, στα βόρεια με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και τη Βουλγαρία και στα βορειοανατολικά με την Τουρκία. Έχει ακτές στην Ανατολική Μεσόγειο και βρέχεται στα ανατολικά από το Αιγαίο Πέλαγος, στα δυτικά από το Ιόνιο και νότια από το Λιβυκό Πέλαγος, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο νησί της χώρας, η Κρήτη. Η Ελλάδα κατέχει την 11η θέση στις χώρες με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στα 13.676 χιλιόμετρα, καθώς έχει πολλά νησιά (περίπου 2.500, εκ των οποίων τα 165 κατοικούνται). Βρίσκεται στην 97η θέση στην κατάταξη των χωρών του κόσμου σύμφωνα με την έκτασή τους. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη είναι η Αθήνα.

Κατά τη διάρκεια της ιστορίας της έχει αλληλεπιδράσει πολιτισμικά κυρίως με λαούς της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης. Στην αρχαία Ελλάδα γεννήθηκε η δημοκρατία και η φιλοσοφία, οι Ολυμπιακοί Αγώνες, το δράμα, η τραγωδία και η κωμωδία.

Μετά την εμφάνιση του ελληνικού εθνικού κινήματος, το 1821 ξέσπασε επανάσταση των Ελλήνων εναντίον της Οθωμανικής αυτοκρατορίας με σκοπό την ίδρυση ανεξάρτητου κράτους, το οποίο αναγνωρίστηκε το 1830. Τον επόμενο αιώνα το βασίλειο της Ελλάδας επεκτάθηκε εδαφικά, κυρίως με τους Βαλκανικούς πολέμους, ως την αποτυχία της Μικρασιατικής εκστρατείας το 1922. Τις επόμενες δεκαετίες η Ελλάδα διήγαγε ταραγμένο πολιτικό βίο· έλαβαν χώρα πραξικοπήματα, βρέθηκε υπό στρατιωτική κατοχή κατά το Β΄ ΠΠ, γνώρισε εμφύλιο πόλεμο και μια μακρά περίοδο αυταρχικής διακυβέρνησης. Από το 1974 πολίτευμα του κράτους είναι η προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Η Ελλάδα έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (τότε Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων) το 1981 και της Ευρωζώνης το 2001. Είναι μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952 και ιδρυτικό μέλος του ΟΗΕ (1945). Θεωρείται μια ανεπτυγμένη χώρα με υψηλό κατά κεφαλήν εισόδημα και πολύ υψηλό δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης. Κατατάσσεται ως η 29η καλύτερη χώρα σε επίπεδο ποιότητας ζωής στον κόσμο για το 2015

Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, θεωρείται ότι στον ελλαδικό χώρο υπάρχει ανθρώπινη παρουσία πριν από 100.000 χρόνια (Παλαιολιθική Εποχή). Η εποχή κατά την οποία οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν εργαλεία κατασκευασμένα από πέτρα ονομάζεται Εποχή του Λίθου και χωρίζεται σε τρεις περιόδους: την Παλαιολιθική (600.000 - 9000/8000 π.Χ.), τη Μεσολιθική (8000 - 7000 π.Χ.) και τη Νεολιθική (7000 - 3000 π.Χ.). Οι σημαντικότερες μαρτυρίες που πιστοποιούν την ύπαρξη ζωής στον ελλαδικό χώρο από την Λίθινη εποχή, είναι διάφορα εργαλεία και λείψανα. Η Νεολιθική Εποχή για την Ελλάδα αρχίζει κατά την έβδομη χιλιετία -διήρκεσε από το 7000 έως το 3000 π.Χ.- και οι γνώσεις μας για αυτήν την εποχή βασίζονται κυρίως στις ανασκαφές και στην ανακάλυψη νεολιθικών οικισμών. Με βάση τις ανασκαφές η Νεολιθική Εποχή χωρίζεται σε τρεις περιόδους: την αρχαιότερη, τη μέση και την ύστερη.

Ένας από τους παλαιότερους πολιτισμούς της Ευρώπης αναπτύχθηκε στις Κυκλάδες κατά την 3η και 2η χιλιετία π.Χ., δηλαδή στην εποχή του Χαλκού. Σε αυτό συνέλαβε το ήπιο κλίμα τους και κυρίως η ιδιαίτερα προνομιακή γεωγραφική τους θέση. Ουσιαστικά, τα νησιά των Κυκλάδων αποτελούν ένα είδος φυσικής γέφυρας ανάμεσα στην Ευρώπη και στην Ασία, την Ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη. Στην 3η χιλιετία π.Χ., τα πλοία των Κυκλαδίτικων νησιών κυριαρχούν στο Αιγαίο και μαζί με τα προϊόντα της Εγγύς Ανατολής μεταφέρουν στην Ευρώπη ιδέες, τεχνικές γνώσεις, θρησκευτικές αντιλήψεις. Σε όλα σχεδόν τα νησιά των Κυκλάδων η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως οικισμούς, όχι εκτεταμένους, στην 3η χιλιετία π.Χ. Κάθε οικισμός φαίνεται ότι αναπτύσσονταν αυτόνομα, και δεν υπήρχε κανένα είδος κεντρικής εξουσίας. Αρχικά οι οικισμοί σχηματίζονται στη θάλασσα, ή στα πρανή χαμηλών λόφων. Περίπου το 2300 π.Χ. ορισμένοι οικισμοί οχυρώνονται (Αγία Ειρήνη στην Κέα), άλλοι καταστρέφονται και χτίζονται οχυρωμένοι (Φυλακωπή στη Μήλο), ενώ άλλοι χτίζονται σε υψηλούς λόφους, μακριά από τη θάλασσα (Καστρί Σύρου). Αυτό φανερώνει κάποια αναστάτωση της ζωής από την παρουσία νέων πληθυσμών, που προέρχονται πιθανόν από τη Μικρά Ασία. Γρήγορα όμως τα νησιά ξαναβρίσκουν το ρυθμό της ζωής τους.

Στη 2η χιλιετία π.Χ. οι Κυκλάδες έχουν επαφές με την ηπειρωτική Ελλάδα αρχικά και στη συνέχεια με την Κρήτη. Οι οικισμοί μεγαλώνουν, τα κτίρια είναι πιό σύνθετα και επιβλητικά. Ο πιο σημαντικός οικισμός εκείνης της εποχής είναι το Ακρωτήρι στη Θήρα. Περίπου το 1650 π.Χ., όταν μεγάλοι κυκλαδικοί οικισμοί καταστρέφονται από σεισμό, οι Κυκλάδες περνούν στη σφαίρα επιρροής της μινωικής Κρήτης, που γνωρίζει τότε την μεγαλύτερη ακμή της. Μετά την καταστροφή των μινωικών ανακτόρων, γύρω στο 1450 π.Χ., στις Κυκλάδες κυριαρχούν οι Μυκηναίοι από την ηπειρωτική Ελλάδα, που μεταδίδουν στα νησιά τα χαρακτηριστικά του δικού τους πολιτισμού στην τεχνολογία, την τέχνη και τη θρησκεία. Το χαρακτηριστικότερο δημιούργημα της κυκλαδικής τέχνης κατά την Εποχή του Χαλκού είναι τα μαρμάρινα ειδώλια. Τα περισσότερα παριστάνουν γυμνές γυναίκες, λίγα άνδρες μουσικούς, πολεμιστές, ή κυνηγούς. Οι μορφές είναι έντονα σχηματοποιημένες, με λίγες αλλά χαρακτηριστικές λεπτομέρειες για την αναγνώριση του φύλου. Τα πήλινα αγγεία, που έχουν ποκίλα σχήματα, διακοσμούνται με απλά γραμμικά σχέδια. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα μαρμάρινα αγγεία, καθώς και τα μεταλλικά με απλή χαρακτή διακόσμηση.

Σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη μέχρι σήμερα άποψη, η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη Νεολιθική εποχή. Ο σημαντικότερος οικισμός φαίνεται να ήταν η Κνωσός, όπως ακριβώς και στην Εποχή του Χαλκού. Στην 3η και 2η χιλιετία π.Χ. ο πολιτισμός στην Κρήτη έφτασε σε υψηλό επίπεδο κοινωνικής και οικονομικής οργάνωσης και καλλιτεχνικής παραγωγής. Είναι γνωστός με το όνομα «μινωικός πολιτισμός» από το μυθικό βασιλιά της Κνωσού Μίνωα και ήρθε στο φως στις αρχές του 20ού αιώνα με τις ανασκαφές του Βρετανού αρχαιολόγου Άρθουρ Έβανς στην Κνωσό. Από τις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ. ο πληθυσμός στην Κρήτη βαθμιαία αυξάνεται, η γεωργία και η κτηνοτροφία γίνονται πιο συστηματικές και οι κάτοικοι οργανώνονται σε μικρούς οικισμούς. Οι Μινωίτες έχουν επαφή με άλλες περιοχές του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, όπως οι Κυκλάδες, η Κύπρος, και η Αίγυπτος, με τις οποίες εμπορεύονται διάφορα προϊόντα. Εξάγουν λάδι, κρασί, ξυλεία, λίθινα αγγεία, ίσως υφάσματα και Ζωικά δέρματα. Εισάγουν μέταλλα ή άλλες πρώτες ύλες για την κατασκευή όπλων, εργαλείων και καλλιτεχνημάτων, όπως χαλκό από την Κύπρο και άργυρο από τις Κυκλάδες. Έτσι, μερικοί οικισμοί αποκτούν σιγά-σιγά μεγαλύτερη έκταση και πλούτο από τους άλλους. Αυτή η εξέλιξη οδηγεί, γύρω στο 2000 π.Χ., στη μεγαλύτερη αλλαγή στην ιστορία του μινωικού πολιτισμού με την εμφάνιση των πρώτων ανακτόρων. Γύρω τους αναπτύσσονται μεγάλοι οικισμοί που μπορούν να χαρακτηριστούν πόλεις. Μέχρι σήμερα είναι γνωστά με βεβαιότητα τέσσερα τέτοια ανάκτορα, στην Κνωσό, τη Φαιστό, τα Μάλια και τη Ζάκρο.

Στην Ελλάδα, στα τέλη της Εποχής του Χαλκού (1600 - 1120 π.Χ.), αναπτύχθηκε ιδιαίτερα ο Μυκηναϊκός Πολιτισμός, ο οποίος διήρκεσε σχεδόν 500 χρόνια. Ονομάστηκε συμβατικά Μυκηναϊκός, γιατί το σπουδαιότερο κέντρο του ήταν η «πολύχρυσος Μυκήνη», όπως αναφέρεται και στα ομηρικά έπη. Ο Μυκηναϊκός Πολιτισμός αναπτύχθηκε κατά κύριο λόγο στην Πελοπόννησο, αλλά μυκηναϊκοί τάφοι έχουν βρεθεί ακόμα και σε μακρινά σημεία της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας. Οι Μυκηναίοι ανέπτυξαν σχέσεις με τη Μικρά Ασία, τη Συρία και την Αίγυπτο, δημιούργησαν αποικίες στη Ρόδο και στην Κύπρο και η επιρροή τους ανιχνεύτηκε ακόμη και σε χώρες όπως η Ισπανία και η Αγγλία. Έκτοτε και μέχρι σήμερα οι αρχαιολογικές έρευνες έχουν ρίξει πολύ φως στη γνώση αυτής της εποχής. Αποκορύφωμα των ερευνών ήταν η αποκρυπτογράφηση της γραμμικής Β´ γραφής από τον M. Ventris και τον J. Chadwick.

Μετά την κατάρρευση των μυκηναϊκών ανακτορικών κέντρων το 12ο αιώνα και την κάθοδο των Δωριέων, τα ελληνικά φύλα εισήλθαν στη φάση των «σκοτεινών αιώνων» για την οποία λίγες γνώσεις διαθέτουμε. Η περίοδος αυτή είναι γνωστή ως γεωμετρική, από τα γεωμετρικά σχήματα που χρησιμοποιούνταν για τη γραπτή διακόμηση των αγγείων. Η πληθυσμιακή πίεση οδήγησε τα ελληνικά φύλα της ηπειρωτικής Ελλάδας (Αιολείς, Ίωνες, Δωριείς) σε μετανάστευση στα νησιά και την αντίπερα ακτή του Αιγαίου. Την επόμενη περίοδο, οι εντεινόμενες επαφές των ελληνικών φύλων με την Ανατολή συνέβαλαν στη δημιουργία αλφαβήτου και την ανάπτυξη της ναοδομίας και της γλυπτικής. Με μονάδα οργάνωσης την πόλιν, οργανώθηκε η ίδρυση αποικιών στις ακτές της Μεσογείου και του Ευξείνου Πόντου από περίπου το 750 έως το 550, ως απάντηση σε μία οικονομική και κοινωνική κρίση. Η περίοδος αυτή χαρακτηρίστηκε από έντονες κοινωνικές και πολιτικές διεργασίες στο εσωτερικό των πόλεων, που στην Αθήνα κατέληξαν στην εγκαθίδρυση δημοκρατίας. Στις αρχές του 5ου αιώνα, ένας συνασπισμός ελληνικών πόλεων απέκρουσε την επίθεση της Περσικής αυτοκρατορίας. Μετά τη λήξη των πολέμων, την ηγεμονία της συμμαχίας ανέλαβε η Αθήνα, που αναδείχθηκε σε πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο του ελληνικού κόσμου, η πολιτισμική δημιουργία του οποίου την περίοδο που ονομάστηκε «κλασική», έθεσε τα θεμέλια του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. Η Αθήνα οδηγήθηκε σε σύγκρουση με την άλλη μεγάλη ελληνική δύναμη, τη Σπάρτη. Ο Πελοποννησιακός πόλεμος που δίχασε τον ελληνικό κόσμο, διήρκησε τριάντα χρόνια και έληξε το 404 π.Χ. με ήττα της Αθήνας και των συμμάχων της. Εξασθενημένες από τους συνεχείς μεταξύ τους πολέμους κατά τον 4ο αιώνα π.Χ., οι ελληνικές πόλεις υποτάχθηκαν στην ανερχόμενη ισχύ του μακεδονικού βασιλείου υπό το Φίλιππο.

Μετά το θάνατο του Φιλίππου το 336, ο γιος του και βασιλιάς της Μακεδονίας Αλέξανδρος οδήγησε τους Έλληνες σε μία επιτυχή εκστρατεία κατάλυσης της Περσικής Αυτοκρατορίας. Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου το 323, οι διάδοχοί του διαμοίρασαν την αυτοκρατορία του που εκτεινόταν από τη Θράκη έως την Ινδία σε διάφορα βασίλεια: το βασίλειο της Αιγύπτου, της Συρίας, της Μακεδονίας και της Περγάμου. Τους αιώνες που ακολούθησαν, ο ελληνικός πολιτισμός και η ελληνική γλώσσα γνώρισαν μεγάλη διάδοση στα εδάφη των βασιλείων αυτών και, μετά την κατάκτησή τους από τη Ρώμη (που ολοκληρώθηκε το 30 π.Χ. μετά τη ναυμαχία του Ακτίου και την κατάληψη της Αιγύπτου ), σε πολλές περιοχές της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στους νεώτερους χρόνους, ο πολιτισμός των αρχαίων Ελλήνων άσκησε σημαντική επίδραση στη γλώσσα, την πολιτική, τη φιλοσοφία, την επιστήμη και τις τέχνες, ιδίως κατά την περίοδο της Αναγέννησης στη Δυτική Ευρώπη και κατά τις κλασικιστικές περιόδους το 18ο και 19ο αιώνα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, και η ρωμαϊκή εκδοχή του αποτελεί το θεμέλιο λίθο του νεώτερου δυτικού πολιτισμού.

Η Ελλάδα κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους το 146 π.Χ.. Παρόλο που η Ελλάδα υπήρξε μια από τις φτωχότερες ρωμαϊκές επαρχίες, με τη βιοτεχνία και το εμπόριο σε στασιμότητα και με μοναδικά εξαγώγιμα προϊόντα το λάδι και το κρασί, οι Ρωμαίοι κατακτητές αναγνώρισαν και θαύμασαν τον πλούτο του ελληνικού πολιτισμού, τον οποίο μελέτησαν σε έκταση και έγιναν συνειδητά συνεχιστές του. Επίσης, διέσωσαν ένα μεγάλο μέρος της αρχαιοελληνικής γραμματείας. Σύμφωνα με τον Οράτιο, ο ελληνικός πολιτισμός κατέκτησε το Ρωμαϊκό τρόπο ζωής. Την πρώτη δεκαετία του 4ου μ.Χ. αιώνα το κέντρο βάρους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, όταν ο Γαλέριος αποφάσισε να εγκατασταθεί εκεί, όπου και χρησιμοποίησε την πόλη ως πρωτεύουσα. Αν και Η Ελλάδα ήταν μόνο ένα μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο ελληνικός πολιτισμός θα συνέχιζε να δεσπόζει στην Ανατολική Μεσόγειο και, όταν τελικά η Αυτοκρατορία χωρίστηκε στα δύο, η ανατολική που αργότερα ονομάστηκε Βυζαντινή Αυτοκρατορία, με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη, θα είχε, κυρίως λόγω γλώσσας, έντονο τον ελληνικό χαρακτήρα.

Το Ανατολικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ή αλλιώς Ανατολικό Ρωμαϊκό Κράτος, με πρωτεύουσα το Βυζάντιο, συνέχισε την πορεία του για έντεκα αιώνες μετά την κατάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους. Οικοδομημένο πάνω στα θεμέλια του πανίσχυρου και οργανωμένου Ρωμαϊκού Κράτους, κατέληξε σε μια δομή καθαρά ελληνική, διαγράφοντας μια περίπλοκη πορεία. Το Βυζάντιο ιδρύθηκε το 659 π.Χ. από Μεγαρίτες με αρχηγό τον Βύζα. Η πρωτεύουσά τους ήταν η Κωνσταντινούπολη ή Νέα Ρώμη, και οι ίδιοι θεωρούσαν τους εαυτούς τους Ρωμαίους.

Το 324 όταν ο Μέγας Κωνσταντίνος γίνεται μονοκράτορας αποφάσισε την δημιουργία μιας νέας πρωτεύουσας. Η περιοχή που επέλεξε ήταν το Βυζάντιο, λόγω της θέσης της, και στα στρατηγικά, γεωπολιτικά και γεωγραφικά πλεονεκτήματά της. Αυτό κατέστησε τη Θράκη προνομιούχο περιοχή, καθώς γειτνίαζε με την έδρα της Αυτοκρατορίας. Το 14ο αιώνα μάλιστα το Διδυμότειχο κατέστη 3 φορές πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η ακτινοβολία της Κωνσταντινούπολης ευνόησε την ανάπτυξη σε όλο το σημερινό Βορειοελλαδικό χώρο και η Θεσσαλονίκη απέκτησε τον τίτλο «συμβασιλεύουσα». Από την αρχή της αυτοκρατορίας τέθηκε ο στόχος η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, όπως μετεξελίχθηκε το Κράτος, να ανακαταλάβει όλα τα χαμένα εδάφη της : την έρημο της Αφρικής, τον Ατλαντικό Ωκεανό, τη Βόρεια Θάλασσα, τη Μεσοποταμία, την Αραβία, την Αίγυπτο και την έρημο της Κυρηναϊκής. Στην πραγματικότητα όμως, με την πάροδο των ετών η Βυζαντινή Αυτοκρατορία συρρικνωνόταν συνεχώς, για να περιοριστεί τελικά σε μία περιοχή γύρω από την Κωνσταντινούπολη, και να πέσει στα χέρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά την Άλωσή της από τους Τούρκους στις 29 Μαΐου του 1453. Σταδιακά το Βυζάντιο κατακτήθηκε ολόκληρο μέσα στο 15ο αιώνα. Ήδη μεγάλο μέρος της σημερινής ελληνικής επικράτειας είχε κατακτηθεί ή δοθεί στους Ενετούς και τους Γενουάτες.

Η περιοχή της Ελλάδας στα πρώτα χρόνιας της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν προπύργιο του δωδεκαθεϊσμού, όμως υφίστατο πολλές θρησκευτικές επιθέσεις. Ο Ιουλιανός προσπάθησε ν΄ αναζωογονήσει την παλιά θρησκεία, ανεπιτυχώς. Ο Θεοδόσιος ο Μέγας κλείνει το Μαντείο, διατάζει να καταστραφούν οι ειδωλολατρικοί ναοί και καταργεί του Ολυμπιακούς αγώνες. Ο Ιουστινιανός κλείνει την Ακαδημία Πλάτωνος και καταστρέφει ή ακρωτηριάζει πολλά αρχαία μνημεία για να πάρει υλικό έτοιμο για να χτίσει την Αγια Σοφιά και να διακοσμήσει την Νέα Ρώμη. Σύμφωνα με τον Άγγελο Βλάχο, η στιγμή είναι ιστορική. Το «πας μη Έλλην βάρβαρος» αντιστρέφεται. «Πας Έλλην απεχθής ειδωλολάτρης». 

Το κύριο όνομα Έλλην γίνεται επίθετο κακόηχο και η νέα αυτή έννοια της λέξης θα εξαφανισθεί εντελώς μόνο μετά τον 8ο αι. μ.Χ., όταν εκχριστιανιστούν και οι τελευταίοι ειδωλολάτρες της περιοχής της Μάνης.

Ήδη πριν την κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μεγάλα τμήματα της Ηπειρωτικής Ελλαδικής επικράτειας κατακτήθηκαν από τους Οθωμανούς. Το Διδυμότειχο αποτέλεσε την πρώτη πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επί Ευρωπαϊκού εδάφους, στο τέλος του 14ου αιώνα. Η τουρκική κυριαρχία συνεχίστηκε μέχρι το 1821, οπότε οι Έλληνες επαναστάτησαν για την ανεξαρτησία τους. Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 έληξε το 1828, απελευθερώθηκαν μόνο η Πελοπόννησος (Μοριάς), η Στερεά Ελλάδα και οι Κυκλάδες.

Το 1830 αναγνωρίζεται η ανεξαρτησία του νέου ελληνικού κράτους. Τότε ως πρωτεύουσα κηρύχθηκε η Αίγινα Εγκαθιδρύθηκε μοναρχία το 1833. Η πρωτεύουσα τότε μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Μέσα στο 19ο και τον πρώιμο 20ό αιώνα, η Ελλάδα προσπάθησε να προσαρτήσει στα εδάφη της όλες τις περιοχές που ακόμη ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και είχαν ελληνικούς πληθυσμούς, πράγμα που κατάφερε εν μέρει, συμμετέχοντας στους Βαλκανικούς Πολέμους και τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο με την Κυβέρνηση Θεσσαλονίκης. Μετά τη λήξη του τελευταίου, η εμμονή στον αλυτρωτισμό, τα ελληνικά στρατηγικά σφάλματα, η μεταβολή των συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο και η άνοδος του τουρκικού εθνικισμού οδήγησαν, μεταξύ άλλων, στη Μικρασιατική Καταστροφή και την έλευση 1.000.000 προσφύγων στην Ελλάδα. Το διάστημα αυτό (1914-1923) το ελληνικό στοιχείο της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης υπήρξε θύμα σφαγών και διώξεων.

Η Ελλάδα εισήλθε στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο το 1940, απαντώντας σε επίθεση της Ιταλίας, η οποία αντιμετωπιζόταν επιτυχώς. Ωστόσο, με την επέμβαση της Γερμανίας η χώρα ηττήθηκε και ακολούθησε περίοδος κατοχής από τις δυνάμεις του Άξονα (1941-1944). Αμέσως μετά το πέρας του πολέμου ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος, που κράτησε μέχρι το 1949. Το 1952 η Ελλάδα έγινε μέλος του ΝΑΤΟ. Στις 21 Απριλίου του 1967 ο στρατός πήρε την εξουσία με πραξικόπημα. Οι δικτάτορες στη συνέχεια αποστασιοποιήθηκαν και από τον Βασιλιά, τον εξεδίωξαν από την χώρα και κατάργησαν τη μοναρχία (1973). Η στρατιωτική Χούντα υπήρξε η αιτία δημιουργίας, μετά από λανθασμένους χειρισμούς που εκμεταλλεύτηκε η τουρκική πλευρά, του Κυπριακού ζητήματος, το οποίο οδήγησε στην κατάρρευσή της το 1974. Έπειτα από το δημοψήφισμα στις 8 Δεκεμβρίου 1974, το πολίτευμα της Ελλάδας μετατράπηκε ξανά σε αβασίλευτη Δημοκρατία και συντάχθηκε νέο Σύνταγμα από την Ε' Αναθεωρητική Βουλή, που τέθηκε σε ισχύ στις 11 Ιουνίου 1975, το οποίο ισχύει μέχρι σήμερα, αναθεωρημένο το 1986, 2001 και το 2008. Η Ελλάδα έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1981 και το 2002 υιοθέτησε το κοινό νόμισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ευρώ.

Πηγές / Βιβλιογραφία / Φωτογραφίες

SAvdela, Efi (2005). «Between Duties and Rights: Gender and Citizenship in Greece, 1864-1952». Στο: Birtek, Faruk; Dragonas, Thalia. Citizenship and the Nation State: Greece and Turkey. London and New York: Routledge, σελ. 117-143.

Keridis, Dimitris (2009). Historical Dictionary of Modern Greece. Historical Dictionaries of Europe. Scarecrow Press.

Mylonas, Harris (2013). «Greece». European Journal of Political Research Political Data Yearbook 52 (1): 87-95.

Choniates, Nicetas (1912). "The Sack of Constantinople (1204)". Translations and Reprints from the Original Sources of European History by D.C. Munro (Series 1, Vol 3:1). Philadelphia: University of Pennsylvania Press. pp. 15–16.

Cinnamus, Ioannes (1976). Deeds of John and Manuel Comnenus. New York and West Sussex: Columbia University Press. ISBN 0-231-04080-6.

Eusebius. Life of Constantine (Book IV). Christian Classics Ethereal Library.

Geoffrey of Villehardouin (1963). "The Conquest of Constantinople". Chronicles of the Crusades (translated by Margaret R. Shaw). Penguin Classics. ISBN 0-14-044124-7.

Komnene, Anna (1928). "Books X-XIII". The Alexiad (translated by Elizabeth A. S. Dawes). Internet Medieval Sourcebook.

Seeck, Otto, ed. (1876). Notitia Dignitatum; accedunt Notitia Urbis Constantinopolitanae Laterculi Prouinciarum. Berlin: Weidmann.

Secondary sources

Alemany, Agustí (2000). Sources on the Alans: A Critical Compilation. Leiden: Brill. pp. 170–243. ISBN 90-04-11442-4.

Ahrweiler, Hélène; Laiou, Angeliki E. (1998). "Preface". Studies on the Internal Diaspora of the Byzantine Empire. Washington, DC: Dumbarton Oaks. ISBN 0-88402-247-1.

Anastos, Milton V. (1962). "The History of Byzantine Science. Report on the Dumbarton Oaks Symposium of 1961". Dumbarton Oaks Papers 16: 409–411. doi:10.2307/1291170. ISSN 0070-7546. JSTOR 1291170.

Angold, Michael (1997). The Byzantine Empire, 1025–1204: A Political History. London: Longman. ISBN 978-0-582-29468-4.

Antonucci, Michael (1993). "War by Other Means: The Legacy of Byzantium". History Today 43 (2): 11–13. ISSN 0018-2753. Retrieved 21 May 2007.

Apostolides, Sophocles Evangelinus (1992). Greek Lexicon of the Roman and Byzantine Periods. Hildesheim: Georg Olms. ISBN 3-487-05765-4.

Bayless, William N. (1976). "The Treaty with the Huns of 443". The American Journal of Philology 97: 176–179. doi:10.2307/294410. JSTOR 294410.

Baynes, Norman Hepburn (1912). "The Restoration of the Cross at Jerusalem". The English Historical Review 27 (106): 287–299. doi:10.1093/ehr/XXVII.CVI.287. ISSN 0013-8266.

Baynes, Norman Hepburn; Moss, Henry St. Lawrence Beaufort, eds. (1948). Byzantium: An Introduction to East Roman Civilization. Oxford: Clarendon Press.

Baynes, Spencer (1907). "Vlachs". Encyclopædia Britannica (11th ed.). New York.

Beaton, Roderick (1996). The Medieval Greek Romance. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-12032-2.

Beckwith, John (1993) [1970]. Early Christian and Byzantine Art. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-05296-0.

Béhar, Pierre (1999). Vestiges d'Empires: La Décomposition de l'Europe Centrale et Balkanique. Paris: Éditions Desjonquères. ISBN 2-84321-015-1.

Benz, Ernst (1963). The Eastern Orthodox Church: Its Thought and Life. Piscataway: Aldine Transaction. ISBN 978-0-202-36298-4.

Bideleux, Robert; Jeffries, Ian (1998). A History of Eastern Europe: Crisis and Change. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-16111-8.

Birkenmeier, John W. (2002). The Development of the Komnenian Army: 1081–1180. Leiden: Brill. ISBN 90-04-11710-5.

Blume, Fred H. (2008). Kearley, Timothy, ed. Annotated Justinian Code. Laramie: University of Wyoming.

Bowersock, G.M. (1997). Julian the Apostate. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-48882-3.

Bray, R. S. (2004). Armies of Pestilence: The Impact of Disease on History. James Clarke. ISBN 0-227-17240-X.

Browning, Robert (1983). "The Continuity of Hellenism in the Byzantine world: Appearance or Reality?". In Winnifrith, Tom; Murray, Penelope. Greece Old and New. New York: Macmillan. pp. 111–128. ISBN 0-333-27836-4.

Browning, Robert (1992). The Byzantine Empire. Washington, DC: The Catholic University of America Press. ISBN 0-8132-0754-1.

Bryce, James (1901). Studies in History and Jurisprudence, Vol. 1. H. Frowde. ISBN 1-4021-9046-8.

Brooke, Zachary Nugent (1962). A History of Europe, from 911 to 1198. London: Methuen.

Burns, Thomas S. (1991). A History of Ostrogoths. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press. ISBN 0-253-20600-6.

Bury, John Bagnall (1923). History of the Later Roman Empire. London: Macmillan.

Bury, John Bagnall; Philotheus (1911). The Imperial Administrative System of the Ninth Century: With a Revised Text of the Kletorologion of Philotheos. London: Oxford University Press.

Bury, John Bagnall (1920). The Early History of the Slavonic Settlements in Dalmatia, Croatia, & Serbia. New York: Macmillan.

Cameron, Averil (1979). "Images of Authority: Elites and Icons in Late Sixth-century Byzantium". Past and Present 84 (1): 3. doi:10.1093/past/84.1.3.

Cameron, Averil (2006). The Byzantines. Oxford: Blackwell. ISBN 978-1-4051-9833-2.

Cameron, Averil (2009). Οι Βυζαντινοί (in Greek). Athens: Psychogios. ISBN 978-960-453-529-3.

Campbell, George L. (2000) [1991]. Compendium of the World's Languages: Abaza to Kurdish. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-20296-5.

Chapman, John H. (1971). Studies on the Early Papacy. Kennikat Press, University of Michigan. ISBN 0-8046-1139-4.

Chrysos, Evangelos (1992). "Byzantine Diplomacy, CE 300–800: Means and End". In Jonathan Shepard, Simon Franklin. Byzantine Diplomacy: Papers from the Twenty-Fourth Spring Symposium of Byzantine Studies, Cambridge, March 1990 (Society for the Promotion of Byzant). Variorum. ISBN 0-86078-338-3.

Clark, Victoria (2000). Why Angels Fall: A Journey through Orthodox Europe from Byzantium to Kosovo. London: Macmillan. ISBN 0-312-23396-5.

Cohen, H. Floris (1994). The Scientific Revolution: A Historiographical Inquiry. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 0-226-11280-2.

Comrie, Bernard (1987). "Russian". In Shopen, Timothy. Languages and Their Status. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. pp. 91–152. ISBN 0-8122-1249-5.

Davies, Norman (1996). Europe: A History. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-820171-0.

Day, Gerald W. (1977). "Manuel and the Genoese: A Reappraisal of Byzantine Commercial Policy in the Late Twelfth Century". The Journal of Economic History 37 (2): 289–301. doi:10.1017/S0022050700096947. JSTOR 2118759.

Dennis, George T. (1985). Three Byzantine Military Treatises. Washington, DC: Dumbarton Oaks.

Diehl, Charles (1948). "Byzantine Art". In Baynes, Norman Hepburn; Moss, Henry St. Lawrence Beaufort. Byzantium: An Introduction to East Roman Civilization. Oxford: Clarendon. OCLC 1058121.

Drake, H. A. (1995). "Constantine and Consensus". Church History 64 (1): 1–15. doi:10.2307/3168653. JSTOR 3168653.

Duiker, William J.; Spielvogel, Jackson J. (2010). The Essential World History. Boston: Wadsworth. ISBN 978-0-495-90227-0.

El-Cheikh, Nadia Maria (2004). Byzantium Viewed by the Arabs. Cambridge, MA: Harvard University Press. ISBN 0-932885-30-6.

Esler, Philip Francis (2004). The Early Christian World. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-33312-1.

Evans, James Allan Stewart (2005). The Emperor Justinian and the Byzantine Empire. Westport: Greenwood. ISBN 0-313-32582-0.

Evans, Helen C. (2004). Byzantium, Faith and Power (1261–1557). New York, NY: Metropolitan Museum of Art/Yale University Press. ISBN 1-58839-114-0.

Fine, John V.A. (1983). The early medieval Balkans. The University of Michigan Press. ISBN 0-472-08149-7.

Foss, Clive (1975). "The Persians in Asia Minor and the end of antiquity". The English Historical Review 90 (357): 721–747. doi:10.1093/ehr/XC.CCCLVII.721. JSTOR 567292.

Fossier, Robert; Sondheimer, Janet (1997). The Cambridge Illustrated History of the Middle Ages. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-26644-0.

Fouracre, Paul; Gerberding, Richard A. (1996). Late Merovingian France: History and Hagiography, 640–720. Manchester: Manchester University Press. ISBN 0-7190-4791-9.

Freeman, Charles (1999). The Greek Achievement – The Foundation of the Western World. New York: Penguin. ISBN 0-670-88515-0.

Friell, Gerard; Williams, Stephen (2005). Theodosius: The Empire at Bay. Routledge. ISBN 978-1-135-78262-7.

Gabriel, Richard A. (2002). The Great Armies of Antiquity. Westport: Greenwood. ISBN 0-275-97809-5.

Garland, Lynda (1999). Byzantine Empresses: Women and Power in Byzantium, CE 527–1204. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-14688-7.

Gibbon, Edward (1906). J. B. Bury (with an Introduction by W. E. H. Lecky), ed. The Decline and Fall of the Roman Empire (Volumes II, III, and IX). New York: Fred de Fau.

Grabar, André (1984). L'iconoclasme Byzantin: le dossier archéologique. Flammarion. ISBN 2-08-081634-9.

Grant, Robert M. (1975). "Religion and Politics at the Council at Nicaea". The Journal of Religion 55 (1): 1–12. doi:10.1086/486406. JSTOR 1202069.

Greatrex, Geoffrey B. (2005). "Byzantium and the East in the Sixth Century". In Maas, Michael. The Cambridge Companion to the Age of Justinian. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 477–509. ISBN 0-521-81746-3.

Greatrex, Geoffrey; Lieu, Samuel N. C. (2002). The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars (Part II, 363–630 AD). New York and London: Routledge. ISBN 0-415-14687-9.

Gregory, Timothy E. (2010). A History of Byzantium. Malden: Wiley-Blackwell. ISBN 1-4051-8471-X.

Grierson, Philip (1999). Byzantine Coinage (PDF). Washington, DC: Dumbarton Oaks. ISBN 0-88402-274-9. Archived from the original (PDF) on 27 September 2007.

Gross, Feliks (1999). Citizenship and Ethnicity: The Growth and Development of a Democratic Multiethnic Institution. Westport: Greenwood. ISBN 0-313-30932-9.

Gutas, Dimitri (1998). Greek Thought, Arabic Culture: The Graeco-Arabic Translation Movement. New York and London: Routledge. ISBN 0-415-06132-6.

Hacikyan, Agop Jack; Basmajian, Gabriel; Franchuk, Edward S.; Ouzounian, Nourhan (2002). The Heritage of Armenian Literature: From the Sixth to the Eighteenth Century. Detroit: Wayne State University Press. ISBN 0-8143-3023-1.

Haldon, John (1990). Byzantium in the Seventh Century: The Transformation of a Culture. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-31917-1.

Haldon, John (2004). "The Fate of the Late Roman Senatorial Elite: Extinction or Transformation?". In John Haldon and Lawrence I. Conrad. The Byzantine and Early Islamic Near East VI: Elites Old and New in the Byzantine and Early Islamic Near East. Darwin. ISBN 0-87850-144-4.

Halsall, Paul (1998). "East Asian History Sourcebook: Chinese Accounts of Rome, Byzantium and the Middle East, c. 91 B.C.E. – 1643 C.E.". New York: Fordham University. Retrieved 21 April 2012.

Harris, Jonathan (2014). Byzantium and the Crusades (2nd ed.). Bloomsbury. ISBN 978-1-78093-767-0.

Harvey, Alan (2003). Economic Expansion in the Byzantine Empire, 900–1200. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-52190-4.

Haywood, John (2001) [1997]. Cassell's Atlas of World History. London: Cassell. ISBN 0-304-35757-X.

Heather, Peter (2005). The Fall of the Roman Empire. London: Macmillan. ISBN 978-0-330-49136-5.

Hindley, Geoffrey (2004). A Brief History of the Crusades. London: Robinson. ISBN 978-1-84119-766-1.

Hooper, Nicholas; Bennett, Matthew (1996). The Cambridge Illustrated Atlas of Warfare: The Middle Ages. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-44049-1.

James, Liz (2010). A Companion to Byzantium. Chichester: John Wiley. ISBN 1-4051-2654-X.

Jenkins, Romilly James Heald (1987). Byzantium: The Imperial Centuries, CE 610–1071. Toronto: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-6667-4.

Jones, Arnold Hugh Martin (1986). The Later Roman Empire, 284–602: A Social Economic and Administrative Survey. Baltimore: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-3353-1.

Kaegi, Walter Emil (2003). Heraclius, Emperor of Byzantium. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-81459-6.

Kaldellis, Anthony (2007). Hellenism in Byzantium: The Transformations of Greek Identity and the Reception of the Classical Tradition. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-87688-5.

Karlin-Heyer, P. (1967). "When Military Affairs Were in Leo's Hands". Tradition 23: 15–40. JSTOR 27830825.

Kazhdan, Alexander Petrovich, ed. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. New York and Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.

Kazhdan, Alexander Petrovich; Constable, Giles (1982). People and Power in Byzantium: An Introduction to Modern Byzantine Studies. Washington, DC: Dumbarton Oaks. ISBN 0-88402-103-3.

Kazhdan, Aleksandr Petrovich; Epstein, Ann Wharton (1985). Change in Byzantine Culture in the Eleventh and Twelfth Centuries. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-05129-7.

Kean, Roger Michael (2006). Forgotten Power: Byzantium: Bulwark of Christianity. Shropshire: Thalamus. ISBN 1-902886-07-0.

King, David A. (March 1991). "Reviews: The Astronomical Works of Gregory Chioniades, Volume I: The Zij al- Ala'i by Gregory Chioniades, David Pingree; An Eleventh-Century Manual of Arabo-Byzantine Astronomy by Alexander Jones". Isis 82 (1): 116–118. doi:10.1086/355661.

Klein, Holgen A. (2004). "Eastern Objects and Western Desires: Relics and Reliquaries between Byzantium and the West". Dumbarton Oaks Papers 58: 283–314. doi:10.2307/3591389. JSTOR 3591389.

Kountoura-Galake, Eleonora (1996). Ο βυζαντινός κλήρος και η κοινωνία των "Σκοτεινών Αἰώνων ["The Byzantine Clergy and the Society of the 'Dark Ages'"] (in Greek). Athens: Ethniko Idryma Erevnon. ISBN 978-960-7094-46-9.

Kuhoff, Wolfgang (2002). "Die diokletianische Tetrarchie als Epoche einer historischen Wende in antiker und moderner Sicht". International Journal of the Classical Tradition 9 (2): 177–194. doi:10.1007/BF02898434. JSTOR 30224306.

Laiou, Angeliki E. (2002). "Exchange and Trade, Seventh-Twelfth Centuries". In Angeliki E. Laiou. The Economic History of Byzantium (Volume 2). Washington, DC: Dumbarton Oaks. pp. 697–708.

Laiou, Angeliki E.; Morisson, Cécile (2007). The Byzantine Economy. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-84978-0.

Laiou, Angeliki E. (2002). "Writing the Economic History of Byzantium". In Angeliki E. Laiou. The Economic History of Byzantium (Volume 1) (PDF). Washington, DC: Dumbarton Oaks. pp. 3–8.

Lapidge, Michael; Blair, John; Keynes, Simon (1998). The Blackwell Encyclopaedia of Anglo-Saxon England. Malden: Blackwell. ISBN 0-631-22492-0.

Lenski, Noel (1999). "Assimilation and Revolt in the Territory of Isauria, From the 1st Century BC to the 6th Century AD". Journal of the Economic and Social History of the Orient 42: 413–465. doi:10.1163/1568520991201687. ISSN 0022-4995. JSTOR 3632602.

Louth, Andrew (2005). "The Byzantine Empire in the Seventh Century". In Paul Fouracre and Rosamond McKitterick. The New Cambridge Medieval History (Volume I). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-36291-1.

Madden, Thomas F. (2005). Crusades: The Illustrated History. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 0-472-03127-9.

Magdalino, Paul (2002). "Medieval Constantinople: Built Environment and Urban Development". In Angeliki E. Laiou. The Economic History of Byzantium (Volume 2). Washington, DC: Dumbarton Oaks. pp. 529–537.

Magdalino, Paul (2002). The Empire of Manuel I Komnenos, 1143–1180. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-52653-1.

Mango, Cyril A. (2007). Η Αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης [Byzantium: The Empire of the New Rome] (in Greek). Translated by Dimitris Tsoungarakis. Athens: Educational Institution of the National Bank of Greece.

Mango, Cyril A. (2002). The Oxford History of Byzantium. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-814098-3.

Matschke, Klaus-Peter (2002). "Commerce, Trade, Markets, and Money: Thirteenth-Fifteenth Centuries". In Angeliki E. Laiou. The Economic History of Byzantium (Volume 2). Washington, DC: Dumbarton Oaks. pp. 771–806.

McDonnell, Myles Anthony (2006). Roman Manliness: Virtus and the Roman Republic. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-82788-1.

Meier, William N. (2003). "Die Inszenierung einer Katastrophe: Justinian und der Nika-Aufstand". Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik (142): 273–300. JSTOR 20191600.

Merryman, John Henry; Perez-Perdomo, Rogelio (2007). The Civil Law Tradition: An Introduction to the Legal Systems of Europe and Latin America. Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-5569-6.

Meyendorff, John (1982). The Byzantine Legacy in the Orthodox Church. Yonkers: St Vladimir's Seminary Press. ISBN 0-913836-90-7.

Millar, Fergus (2006). A Greek Roman Empire: Power and Belief under Theodosius II (408–450). Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-24703-5.

Miller, William (1907). "Monemvasia". The Journal of Hellenic Studies 27.

Moravcsik, Gyula (1970). Byzantium and the Magyars. Amsterdam: Hakkert.

Neumann, Iver B. (2006). "Sublime Diplomacy: Byzantine, Early Modern, Contemporary". Millennium: Journal of International Studies 34 (3): 865–888. doi:10.1177/03058298060340030201. ISSN 1569-2981.

Neville, Leonora Alice (2004). Authority in Byzantine Provincial Society, 950–1100. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-83865-7.

Nicol, Donald MacGillivray (1993). The Last Centuries of Byzantium, 1261–1453. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-43991-4.

Norwich, John Julius (1998). A Short History of Byzantium. Ringwood, Vic.: Penguin. ISBN 978-0-14-025960-5.

Nystazopoulou-Pelekidou, Maria (1970). "Συμβολή εις την χρονολόγησιν των Αβαρικών και Σλαβικών επιδρομών επί Μαυρικίου (582–602) (μετ' επιμέτρου περί των Περσικών πολέμων) [=Contribution to the chronology of Avar and Slav raids during the reign of Maurice (582–602), with an excursus about the Persian Wars"]". Byzantina Symmeikta (in Greek) 2: 145–206. ISSN 1105-1639. Retrieved 10 March 2012.

Obolensky, Dimitri (1994). Byzantium and the Slavs. Yonkers: St Vladimir's Seminary Press. ISBN 0-88141-008-X.

Oikonomides, Nikos (1999). "L᾽"Unilinguisme" Officiel de Constantinople Byzantine". Byzantina Symmeikta 13: 9–22. ISSN 1105-1639. Retrieved 11 March 2012.

Ostrogorsky, George (1969). History of the Byzantine State. New Brunswick: Rutgers University Press. ISBN 0-8135-1198-4.

Ostrogorsky, George (1959). "The Byzantine Empire in the World of the Seventh Century". Dumbarton Oaks Papers 13: 1–21. doi:10.2307/1291127. JSTOR 1291126.

Paparrigopoulos, Constantine; Karolidis, Pavlos (1925). Ιστορία του Ελληνικού Έθνους ["History of the Greek Nation"], vol. 4 (in Greek). Eleftheroudakis.

Parry, Kenneth (1996). Depicting the Word: Byzantine Iconophile Thought of the Eighth and Ninth Centuries. Leiden and New York: Brill. ISBN 90-04-10502-6.

Patterson, Gordon M. (1995) [1990]. The Essentials of Medieval History: 500 to 1450 AD, the Middle Ages. Piscataway: Research and Education Association. ISBN 978-0-87891-705-1.

Perrottet, Tony (2004). The Naked Olympics: The True Story of the Ancient Games. Random House. ISBN 978-1-58836-382-4.

Postan, Michael Moïssey; Miller, Edward; Postan, Cynthia (1987). The Cambridge Economic History of Europe (Volume 2). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-08709-0.

Pounds, Norman John Greville (1979). An Historical Geography of Europe, 1500–1840. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-22379-2.

Read, Piers Paul (2000) [1999]. The Templars: The Dramatic History of the Knights Templar, The Most Powerful Military Order of the Crusades. New York: St. Martin's Press. ISBN 0-312-26658-8.

Reinert, Stephen W. (2002). "Fragmentation (1204–1453)". In Cyril Mango. The Oxford History of Byzantium. Oxford: Oxford University Press. pp. 248–283. ISBN 0-19-814098-3.

Rice, David Talbot (1968). Byzantine Art (3rd Edition). Harmondsworth: Penguin Books Limited.

Robins, Robert Henry (1993). The Byzantine Grammarians: Their Place in History. Berlin and New York: Mouton de Gruyter. ISBN 3-11-013574-4.

Rosser, John H. (2011). "Introduction". Historical Dictionary of Byzantium. Lanham, MA: Scarecrow. ISBN 0-8108-7567-5.

Runciman, Steven (1990). The Fall of Constantinople, 1453. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-39832-0.

Sarantis, Alexander (2009). "War and Diplomacy in Pannonia and the Northwest Balkans during the Reign of Justinian: The Gepid Threat and Imperial Responses". Dumbarton Oaks Papers 63: 15–40. JSTOR 41219761.

Sedlar, Jean W. (1994). East Central Europe in the Middle Ages, 1000–1500 III. Seattle: University of Washington Press. ISBN 0-295-97290-4.

Seton-Watson, Hugh (1967). The Russian Empire, 1801–1917. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-822152-5.

Šišić, Ferdo (1990). Povijest Hrvata u vrijeme narodnih vladara: sa 280 slika i 3 karte u bojama. Zagreb: Nakladni zavod Matice hrvatske. ISBN 86-401-0080-2.

Sotinel, Claire (2005). "Emperors and Popes in the Sixth Century: The Western View". In Maas, Michael. The Cambridge Companion to the Age of Justinian. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 267–290. ISBN 0-521-81746-3.

Speck, Paul (1984). "Ikonoklasmus und die Anfänge der Makedonischen Renaissance". Poikila Byzantina 4: 175–210.

Stephenson, Paul (2000). Byzantium's Balkan Frontier: A Political Study of the Northern Balkans, 900–1204. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-77017-3.

Tarasov, Oleg; Milner-Gulland, R. R. (2004). Icon and Devotion: Sacred Spaces in Imperial Russia. London: Reaktion. ISBN 1-86189-118-0.

Tatakes, Vasileios N.; Moutafakis, Nicholas J. (2003). Byzantine Philosophy. Indianapolis: Hackett. ISBN 0-87220-563-0.

Teall, John L. (1967). "The Age of Constantine Change and Continuity in Administration and Economy". Dumbarton Oaks Papers 21: 11–36. JSTOR 1291256.

Timberlake, Alan (2004). A Reference Grammar of Russian. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-77292-1.

Treadgold, Warren (1995). Byzantium and Its Army, 284–1081. Stanford: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2420-2.

Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford: Stanford University Press. ISBN 0-8047-2630-2.

Troianos, Spyros; Velissaropoulou-Karakosta, Julia (1997). Ιστορία δικαίου από την αρχαία στην νεώτερη Ελλάδα ["History of law from ancient to modern Greece"]. Athens: Sakkoulas. ISBN 960-232-594-1.

Vasiliev, Alexander Alexandrovich (1928–1935). History of the Byzantine Empire. Madison: The University of Wisconsin Press. ISBN 0-299-80925-0.

Versteegh, Cornelis H. M. (1977). Greek Elements in Arabic Linguistic Thinking. Leiden: Brill. ISBN 90-04-04855-3.

Watson, Bruce (1993). Sieges: A Comparative Study. Westport: Praeger. ISBN 0-275-94034-9.

Weitzmann, Kurt (1982). The Icon. London: Evans Brothers. ISBN 0-237-45645-1.

Wells, Herbert George (1922). A Short History of the World. New York: Macmillan. ISBN 0-06-492674-5.

Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium, 600–1025. Berkeley and Los Angeles, CA: University of California Press. ISBN 0-520-20496-4.

Wickham, Chris (2009). The Inheritance of Rome: A History of Europe from 400 to 1000. New York: Viking. ISBN 0-670-02098-2.

Wolff, Robert Lee (1948). "Romania: The Latin Empire of Constantinople". Speculum 23 (1): 1–34. doi:10.2307/2853672. JSTOR 2853672.

Wroth, Warwick (1908). Catalogue of the Imperial Byzantine Coins in the British Museum. British Museum Dept. of Coins and Medals. ISBN 1-4021-8954-0.

Boardman, John The Oxford History of Greece & the Hellenistic World 2nd Edition Oxford University Press, 1988. ISBN 01-92-80137-6

Rothaus, Richard M. Corinth: The First City of Greece. Brill, 2000. ISBN 90-04-10922-6

Jeremy B. Rutter, "The Prehistoric Archaeology of the Aegean": chronology, history, bibliography

Aegean and Balkan Prehistory: Articles, site-reports and bibliography database concerning the Aegean, Balkans and Western Anatolia

Alden, Maureen Joan (2000). Well Built Mycenae (Volume 7): The Prehistoric Cemetery - pre-Mycenaean and Early Mycenaean Graves. Oxford: Oxbow Books. ISBN 978-1-84-217018-2.

Burns, Bryan E. (2010). Mycenaean Greece, Mediterranean Commerce and the Formation of Identity (1st ed.). New York: Cambridge University Press. ISBN 9780521119542.

D'Amato, Raphaelo; Salimbeti; illustrated by Giuseppe Rava, Andrea (2011). Bronze Age Greek Warrior 1600–1100 BC. Oxford, UK: Osprey Pub Co. ISBN 9781849081955.

Balmuth, Miriam S.; Tykot, Robert H. (1998). Studies in Sardinian Archaeology, Volume 5. Ann Arbor, MI: Oxbow Books.

Beckman, Gary M.; Bryce, Trevor R.; Cline, Eric H. (2012). Writings from the Ancient World: The Ahhiyawa Texts (PDF). Atlanta: Society of Biblical Literature. ISSN 1570-7008.

Borza, Eugene N. (1992). In the Shadow of Olympus: The Emergence of Macedon. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-00880-6.

Bryce, Trevor (2005). The Kingdom of the Hittites (New ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199279081.

Budin, Stephanie Lynn (2009) [2004]. The Ancient Greeks: An Introduction. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-537984-6.

Castleden, Rodney (2005). The Mycenaeans. London and New York: Routledge. ISBN 0-415-36336-5.

Cavanagh, William G.; Mee, Christopher (1998). A Private Place: Death in Prehistoric Greece [SIMA 125]. Jonsered: Paul Aströms Förlag. ISBN 978-9-17-081178-4.

Chadwick, John; Baumbach, Lydia (1963). "The Mycenaean Greek Vocabulary". Glotta (Vandenhoeck & Ruprecht (GmbH & Co. KG)) 41 (3/4): 157–271.

Chadwick, John (1976). The Mycenaean World. Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-29037-6.

Cline, Eric H. (2007). "Rethinking Mycenaean International Trade with Egypt and the Near East". In Galaty, M.; Parkinson, W. Rethinking Mycenaean Palaces II: Revised and Expanded Edition. Los Angeles, CA: Cotsen Institute of Archaeology. pp. 190–200.

Cline, Eric H., ed. (2012). The Oxford Handbook of the Bronze Age Aegean. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-987360-9.

Cline, Eric H. (2014). 1177 B.C. The Year Civilization Collapsed. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-1-40-084998-7.

D'Amato, Raphaelo; Salimbeti, Andrea (2011). Bronze Age Greek Warrior 1600–1100 BC. Oxford: Osprey Publishing Company. ISBN 9781849081955.

de la Cruz, José Clemente Martín (1988). "Mykenische Keramik aus Bronzezeitlichen Siedlungsschichten von Montoro am Guadalquivir". Madrider Mitteilungen (29): 77–92.

Dickinson, Oliver (1977). The Origins of Mycenaean Civilization. Götenberg: Paul Aströms Förlag.

Dickinson, Oliver (December 1999). Invasion, Migration and the Shaft Graves. Bulletin of the Institute of Classical Studies 43. pp. 97–107. doi:10.1111/j.2041-5370.1999.tb00480.x.

Dickinson, Oliver (2006). The Aegean from Bronze Age to Iron Age: Continuity and Change between the Twelfth and Eighth Centuries BC. New York, NY: Routledge. ISBN 978-0-20-396836-9.

Drews, Robert (1993). The End of the Bronze Age. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 978-0-69-102591-9.

Feuer, Bryan Avery (2004). Mycenaean Civilization: An Annotated Bibliography through 2002. Jefferson, NC: McFarland & Company, Inc. ISBN 978-0-78-641748-3.

Fields, Nic; illustrated by Donato Spedaliere (2004). Mycenaean Citadels c. 1350–1200 BC (3rd ed.). Oxford: Osprey Publishing. ISBN 9781841767628.

Fields, Nic; illustrated by Brian Delf (2006). Bronze Age War Chariots. Oxford: Osprey. ISBN 9781841769448.

Finley, Moses I. (1954). The World of Odysseus. New York, NY: New York Review Books. ISBN 978-1-59-017017-5.

Fisher, Elizabeth A. (1998). The Mycenaeans and Apulia. An Examination of Aegean Bronze Age Contacts with Apulia in Eastern Magna Grecia. Jonsered, Sweden: Astrom.

Freeman, Charles (2014). Egypt, Greece and Rome: Civilizations of the Ancient Mediterranean (3rd ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199651924.

Furumark, Arne (1941). The Mycenaean Pottery: Analysis and Classification. Stockholm: Victor Pettersons Bokindustriaktiebolag.

Graziado, Giampaolo (July 1991). "The Process of Social Stratification at Mycenae in the Shaft Grave Period: A Comparative Examination of the Evidence". American Journal of Archaeology (Archaeological Institute of America) 95 (3): 403–440.

Hägg, Robin; Marinatos, Nannó (1981). Sanctuaries and Cults in the Aegean Bronze Age: Proceedings of the First International Symposium at the Swedish Institute in Athens, 12-13 May, 1980. Stockholm: Svenska Institutet i Athen. ISBN 978-9-18-508643-6.

Hajnal, Ivo; Posch, Claudia (2009). "Graeco-Anatolian Contacts in the Mycenaean Period". Sprachwissenschaft Innsbruck Institut für Sprachen und Literaturen. Retrieved 4 April 2015.

Hammond, Nicholas G.L. (1967). "Tumulus Burial in Albania, the Grave Circles of Mycenae, and the Indo-Europeans". Annual of the British School at Athens 62.

Hammond, Nicholas G.L. (1976). Migrations and Invasions in Greece and Adjacent Areas. Park Ridge, NJ: Noyes Press. ISBN 978-0-8155-5047-1.

Hansen, William F. (2004). Handbook of Classical Mythology. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. ISBN 978-1-57-607226-4.

Howard, Dan (2011). Bronze Age Military Equipment. Barnsley: Pen & Sword Military. ISBN 9781848842939.

Iacovou, Maria (2013). "Chapter Twenty-Two Aegean-Style Material Culture in Late Cypriot III: Minimal Evidence, Maximum Interpretation". In Killebrew, Ann E.; Lehmann, Gunnar. The Philistines and other "Sea Peoples" in Text and Archaeology. Atlanta, GA: Society of Biblical Literature. pp. 585–618. ISBN 978-1-58-983721-8.

Immerwahr, Sara A. (1990). Aegean Painting in the Bronze Age. University Park: Pennsylvania State University Press. ISBN 978-0-27-100628-4.

Kagan, Donald; Viggiano, Gregory F. (2013). Men of Bronze: Hoplite Warfare in Ancient Greece. Princeton, NJ: Princeton University Press. ISBN 9781400846306.

Kelder, Jorrit M. (2010). "The Kingdom of Mycenae: A Great Kingdom in the Late Bronze Age Aegean". www.academia.edu. Bethesda, MD: CDL Press. Retrieved 18 March 2015.

Kling, Barbara (1989). Mycenaean IIIC:1b and Related Pottery in Cyprus. Lund: P. Aströms Förlag. ISBN 978-9-18-609893-3.

Latacz, Joachim (2004). Troy and Homer: Towards a Solution of an Old Mystery. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780199263080.

Lewartowski, Kazimierz (2000). Late Helladic Simple Graves: A Study of Mycenaean Burial Customs (BAR International Series 878). Oxford: Archaeopress. ISBN 978-1-84-171079-2.

Moore, A.D.; Taylour, W.D.; French, Elizabeth Bayard (1999). Well Built Mycenae (Volume 10): The Temple Complex. Warminster, England: Aris & Phillips. ISBN 978-1-84-217000-7.

Morris, Ian (1996). "Greece: Dark Age Greece". In Fagan, Brian M. The Oxford Companion to Archaeology. Oxford: Oxford University Press. pp. 253–256. ISBN 9780195076189.

Mylonas, George Emmanuel (1961). Eleusis and the Eleusinian Mysteries. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Mylonas, George Emmanuel (1966). Mycenae and the Mycenaean Age. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Nikolaou, Kyriakos (1973). The First Myceneans in Cyprus. Nicosia: Department of Antiquities, Cyprus.

Nilsson, Martin Persson (1940). Greek Popular Religion. New York: Columbia University Press.

Nilsson, Martin Persson (1967). Geschichte der Griechischen Religion (3rd ed.). Munich: C.H. Beck Verlag.

Olsen, Barbara A. (2014). Women in Mycenaean Greece: The Linear B Tablets from Pylos and Knossos. Hoboken, NJ: Taylor and Francis. ISBN 978-1-31-774795-6.

Palaima, Tom (1999). "Mycenaean Militarism from a Textual Perspective" (PDF). Polemos: Warfare in the Aegean Bronze Age (Aegaeum) 19: 367–378. Retrieved 14 October 2015.

Papadimitriou, Nikolas (2001). Built Chamber Tombs of Middle and Late Bronze Age Date in Mainland Greece and the Islands (BAR International Series 925). Oxford: John and Erica Hedges Ltd. and Archaeopress. ISBN 978-1-84-171170-6.

Pelon, Olivier (1976). Tholoi, Tumuli et Cercles Funéraires. Paris: Diffusion de Boccard.

Peruzzi, Emilio (1980). Mycenaeans in Early Latium. Rome: Edizioni dell'Ateneo & Bizzarri.

Petrie, Sir William Matthew Flinders (1894). Tell el-Amarna. London: Methuen & Co.

Renfrew, Colin; Mountjoy, Penelope A.; Macfarlane, Callum (1985). The Archaeology of Cult: The Sanctuary at Phylakopi. London: British School of Archaeology at Athens. ISBN 978-0-50-096021-9.

Ridgway, David (1992). The First Western Greeks. Cambridge and New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-52-142164-5.

Runnels, Curtis Neil; Murray, Priscilla (2001). Greece before History: An Archaeological Companion and Guide. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-4050-0.

Sansone, David (2004). Ancient Greek Civilization. Malden (Massachusetts), Oxford (United Kingdom), Carlton (Victoria, Australia): Blackwell Publishing Ltd. ISBN 0-631-23236-2.

Shear, Ione Mylonas (January 2000). "Excavations on the Acropolis of Midea: Results of the Greek–Swedish Excavations under the Direction of Katie Demakopoulou and Paul Åström". American Journal of Archaeology 104 (1): 133–134.

Schofield, Louise (2006). The Mycenaeans. Los Angeles, CA: J. Paul Getty Museum. ISBN 9780892368679.

Stubbings, Frank H. (1951). Mycenaean Pottery from the Levant. Cambridge: Cambridge University Press.

Tandy, David W. (2001). Prehistory and History: Ethnicity, Class and Political Economy. Montréal, Québec, Canada: Black Rose Books Limited. ISBN 1-55164-188-7.

Tartaron, Thomas F. (2013). Maritime Networks in the Mycenaean World. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9781107067134.

Taylour, Lord William; French, Elizabeth Bayard; Wardle, K.A. (2007). Well Built Mycenae (Volume 13): The Helleno-British Excavations within the Citadel at Mycenae 1959-1969. Warminster, England: Aris & Phillips. ISBN 978-1-84-217295-7.

Taylour, Lord William (1969). "Mycenae, 1968". Antiquity 43: 91–97.

Taylour, Lord William (1970). "New Light on Mycenaean Religion". Antiquity 44: 270–280.

Taylour, Lord William (1958). Mycenaean Pottery in Italy and Adjacent Areas. Cambridge: Cambridge University Press.

Thomas, Carol G. (1995). "The Components of Political Identity in Mycenaean Greece" (PDF). Aegaeum 12: 349–354.

van Wijngaarden, Geert Jan (2002). Use and Appreciation of Mycenaean Pottery in the Levant, Cyprus and Italy (1600–1200 BC). Amsterdam: Amsterdam University Press. ISBN 978-9-05-356482-0.

Vianello, Andrea (2005). Late Bronze Age Mycenaean and Italic Products in the West Mediterranean: A Social and Economic Analysis. Oxford: Archaeopress. ISBN 978-1-84-171875-0.

Wardle, K.A.; Wardle, Diana (1997). Cities of Legend: The Mycenaean World. London: Bristol Classical Press. ISBN 978-1-85-399355-8.

Wikander, Örjan (January–March 1990). "Archaic Roof Tiles the First Generations". Hesperia 59

Bintliff, John (2012). The Complete Archaeology of Greece: From Hunter-Gatherers to the 20th Century A.D. Malden, MA: John Wiley & Sons. ISBN 978-1-40-515419-2.

Bryce, Trevor (2006). The Trojans and their Neighbours. New York, NY: Routledge. ISBN 978-0-41-534955-0.

Caskey, John L. (July–September 1960). "The Early Helladic Period in the Argolid". Hesperia (The American School of Classical Studies at Athens) 29 (3): 285–303. doi:10.2307/147199.

Caskey, John L. (1968). "Lerna in the Early Bronze Age". American Journal of Archaeology 72: 313–316. doi:10.2307/503823.

Chapman, Robert (2005). "Changing Social Relations in the Mediterranean Copper and Bronze Ages". In Blake, Emma; Knapp, A. Bernard. The Archaeology of Mediterranean Prehistory. Oxford and Malden: Blackwell Publishing. pp. 77–101. ISBN 978-1-40-513724-9.

Forsén, Jeannette (1992). The Twilight of the Early Helladics. Partille, Sweden: Paul Aströms Förlag. ISBN 91-7081-031-1.

French, D.M. (1973). "Migrations and 'Minyan' pottery in western Anatolia and the Aegean". In Crossland, R.A.; Birchall, Ann. Bronze Age Migrations in the Aegean. Park Ridge, NJ: Noyes Press. pp. 51–57.

Hornblower, Simon; Spawforth, Antony; Eidinow, Esther (2012) [1949]. The Oxford Classical Dictionary (4th ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-954556-8.

Kuniholm, Peter Ian (1998). "Aegean Dendrochronology Project December 1996 Progress Report" (PDF). Cornell Tree-Ring Laboratory (Ithaca, NY: Cornell University): 1–7.

Lolos, Y.G. (1990). "On the Late Helladic I of Akrotiri, Thera". In Hardy, D.A.; Renfrew, A.C. Thera and the Aegean World III. Volume Three: Chronology – Proceedings of the Third International Congress, Santorini, Greece, 3–9 September 1989. London: Thera Foundation. pp. 51–56.

MacSweeney, Naoise (2004). "Social Complexity and Population: A Study in the Early Bronze Age Aegean". Papers from the Institute of Archaeology 15: 52–65. doi:10.5334/256.

Mellaart, James (January 1958). "The End of the Early Bronze Age in Anatolia and the Aegean". American Journal of Archaeology (Archaeological Institute of America) 62 (1): 9–33. doi:10.2307/500459.

Musgrave, Jonathan H.; Evans, Suzanne P. (1981). "By Strangers Honor’d: A Statistical Study of Ancient Crania from Crete, Mainland Crete, Cyprus, Israel, and Egypt". Journal of Mediterranean Anthropology and Archaeology 1: 50–107.

Overbeck, John Clarence (1963). A Study of Early Helladic Architecture. University of Cincinnati.

Pullen, Daniel (2008). "The Early Bronze Age in Greece". In Shelmerdine, Cynthia W. The Cambridge Companion to the Aegean Bronze Age. Cambridge and New York: Cambridge University Press. pp. 19–46. ISBN 978-0-521-81444-7.

Sampson, Adamantios (1987). "The Early Helladic Graves of Manika: Contribution to the Socioeconomic Conditions of the Early Bronze Age" (PDF). Aegaeum 1: 19–28.

Shaw, Joseph W. (1987). "The Early Helladic II Corridor House: Development and Form". American Journal of Archaeology (Archaeological Institute of America) 91 (1): 59–79. doi:10.2307/505457.

Shear, Ione Mylonas (January 2000). "Excavations on the Acropolis of Midea: Results of the Greek–Swedish Excavations under the Direction of Katie Demakopoulou and Paul Åström". American Journal of Archaeology 104 (1): 133–134.

van Andels, Tjeerd H.; Runnels, Curtis N. (1988). "An Essay on the 'Emergence of Civilization' in the Aegean World". Antiquity (Antiquity Publications Limited) 62 (235): 234–247.

Whittaker, Helène (2014). Religion and Society in Middle Bronze Age Greece. New York, NY: Cambridge University Press. ISBN 978-1-10-704987-1.

Wikander, Örjan (January–March 1990). "Archaic Roof Tiles the First Generations". Hesperia 59 (1): 285–290. doi:10.2307/148143.

Xirotiris, Nicholas I. (Spring–Summer 1980). "The Indo-Europeans in Greece: An Anthropological Approach to the Population of Bronze Age Greece". Journal of Indo-European Studies 8 (1–2): 201–210."Minorities in Greece – Historical Issues and New Perspectives". History and Culture of South Eastern Europe. An Annual Journal. München (Slavica) 2003.

The Constitution of Greece (PDF). Paparrigopoulos, Xenophon; Vassilouni, Stavroula (translators). Athens: Hellenic Parliament. 2008. ISBN 978-960-560-073-0. Retrieved 21 March 2011.

Clogg, Richard (1992), A Concise History of Greece (1st ed.), Cambridge University Press, pp. 10–37, ISBN 0-521-37228-3, retrieved 2016-03-23, 257 pp.

Clogg, Richard (2002) [1992], A Concise History of Greece (2nd ed.), Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-00479-4.

Dagtoglou, PD (1991). "Protection of Individual Rights". Constitutional Law – Individual Rights (in Greek) I. Athens-Komotini: Ant. N. Sakkoulas.

Fine, John Van Antwerp (1991), The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century, University of Michigan Press, ISBN 978-0-472-08149-3, retrieved 2016-03-23, 376 pp.

Hatzopoulos, Marios (2009). "From resurrection to insurrection: ‘sacred’ myths, motifs, and symbols in the Greek War of Independence". In Beaton, Roderick; Ricks, David. The making of Modern Greece: Nationalism, Romanticism, and the Uses of the Past (1797–1896). Ashgate. pp. 81–93.

Kalaitzidis, Akis (2010), Europe's Greece: A Giant in the Making, Palgrave Macmillan, 219 pp. The impact of European Union membership on Greek politics, economics, and society.

Kremmydas, Vassilis (1977). "Η οικονομική κρίση στον ελλαδικό χώρο στις αρχές του 19ου αιώνα και οι επιπτώσεις της στην Επανάσταση του 1821" [The economic crisis in Greek lands in the beginning of 19th century and its effects on the Revolution of 1821]. Μνήμων (in Greek) 6: 16–33.

Kremmydas, Vassilis (2002). "Προεπαναστατικές πραγματικότητες. Η οικονομική κρίση και η πορεία προς το Εικοσιένα" [Pre-revolutionary realities. The economic crisis and the course to '21]. Μνήμων (in Greek) 24: 71–84.

Mavrias, Kostas G (2002). Constitutional Law (in Greek). Athens: Ant. N. Sakkoulas. ISBN 978-960-15-0663-0.

Pappas, Takis (April 2003). "The Transformation of the Greek Party System Since 1951". West European Politics 26 (2): 90–114. doi:10.1080/01402380512331341121. Retrieved 8 June 2008.

Story, Louise; Thomas, Landon Jr; Schwartz, Nelson D (14 February 2010), Wall St. Helped to Mask Debt Fueling Europe's Crisis, The New York Times, retrieved 26 March 2013.

Trudgill, P (2000), "Greece and European Turkey: From Religious to Linguistic Identity", in Barbour, S; Carmichael, C, Language and Nationalism in Europe, Oxford: Oxford University Press.

Venizelos, Evangelos (2002). "The Contribution of the Revision of 2001". The "Acquis" of the Constitutional Revision (in Greek). Athens: Ant. N. Sakkoulas. ISBN 978-960-15-0617-3.

https://en.wikipedia.org

Chew, Sing C., World Ecological Degradation: Accumulation, Urbanization and Deforestation 3000 BC - AD 2000, 2001, [ISBN 0-7591-0031-4] Chapter 3, The second-millennium Bronze Age: Crete and Mycenaean Greece 1700 BC – 1200 BC.

Desborough, V.R.d'A. (1972). The Greek Dark Ages.

Faucounau, Jean, Les Peuples de la Mer et leur histoire, Paris : L'Harmattan, 2003.

Hurwitt, Jeffrey M., The Art and Culture of Early Greece 1100–480 BC, Cornell University Press, 1985, Chapters 1–3.

Langdon, Susan, Art and Identity in Dark Age Greece, 1100–700 BC, Cambridge University Press, 2010.

Latacz, J. '"Between Troy and Homer : The so-called Dark Ages in Greece", in: Storia, Poesia e Pensiero nel Mondo antico. Studi in Onore di M. Gigante, Rome, 1994.

Jan Sammer, New Light on the Dark Age of Greece (Immanuel Velikovsky Archive).

Snodgrass, Anthony M. (c. 2000). The dark age of Greece : an archaeological survey of the eleventh to the eighth centuries BC. New York: Routledge. ISBN 0-415-93635-7.

Sandars, N.K. (c. 1978). The Sea Peoples: Warriors of the ancient Mediterranean 1250–1150 BC. London: Thames and Hudson. ISBN 0-500-02085-X.

Whitley, James, Style and Society in Dark Age Greece: The Changing Face of a Pre-literate Society, 1100–700 BC, Cambridge University Press, 2003, Series : New Studies in Archaeology.