Ancient Hellas: Ποσειδωνία (Μεγάλη Ελλάδα)

Η Ποσειδωνία ήταν αρχαία ελληνική αποικία της Κάτω Ιταλίας στην περιοχή της Καμπανίας. Βρισκόταν 85 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Νάπολης στην σημερινή επαρχία του Σαλέρνο, κοντά στις ακτές της Τυρρηνικής θάλασσας. Το λατινικό όνομα της πόλης ήταν Πέστουμ (Paestum).

Ιστορία

Η Ποσειδωνία βρίσκεται στην περιοχή που ονομαζόταν στην αρχαιότητα Λ ε υ κ α ν ί α, 24 χλμ ΝΑ του Σαλέρνο.
Ιδρύθηκε το 524 π.Χ. στις ακτές της Τυρρηνικής Θάλασσας, από Συβαρίτες, πιο συγκεκριμένα από Τροιζήνιους και Αχαιούς από τη Σύβαρη. Οι Συβαρίτες είχαν αποκτήσει το μονοπώλιο του εμπορίου με την Ετρουρία, που είχαν παλιότερα στα χέρια τους οι Ευβοείς άποικοι της Ιταλίας. Έχουν μάλιστα ανακαλυφθεί και οι αρχαίοι δρόμοι, που συνέδεαν τη Σύβαρη με την Ποσειδωνία. Όταν ο πορθμός της Σικελίας, με την ίδρυση των ευβοϊκών αποικιών Ρηγίου και Ζάγκλης, περιήλθε στα χέρια των Χαλκιδέων, τα Στενά κλείστηκαν για το εμπόριο της Μιλήτου. Τότε σι Μιλήσιοι χρησιμοποίησαν τη Σύβαρη για το διαμετακομιστικό τους εμπόριο.

Οι Συβαρίτες προμήθευαν στους γειτονικούς τους λαούς τα προϊόντα του ανατολικού ελληνισμού. Στο εμπόριο αυτό η Ποσειδωνία έπαιξε τον κύριο ρόλο και γι’ αυτό αναπτύχθηκε γρήγορα. Το μεγάλο πλούτο της και τη δύναμή της φανερώνουν και οι σωζόμενοι μέχρι σήμερα επιβλητικοί ναοί της. Μετά την καταστροφή τη Σύβαρης από τους Κροτωνιάτες, το εμπόριο με τη βόρειο Ιταλία το ανέλαβε αποκλειστικά σχεδόν η Ποσειδωνία.
Περί τα τέλη του 4ου αι. π.Χ. η Ποσειδωνία κυριεύθηκε από τους Λευκανούς, οπότε άρχισε και η παρακμή της. Το 273 π.Χ. την κατέλαβαν οι Ρωμαίοι. Έκτοτε αποτέλεσε ρωμαϊκή στρατιωτική αποικία, γνωστή με το όνομα Paestum.

Ο Αθήναιος λέει πως οι κάτοικοί της γιόρταζαν πένθιμα την υποταγή της με ετήσια πένθιμη γιορτή (14,632). Στο Β’ Καρχηδονικό πόλεμο η Ποσειδωνία αντιστάθηκε με επιτυχία κατά του Αννίβα. Στη Ρωμαιοκρατία υπήρξε γνωστό θέρετρο και υμνήθηκε από τους Λατίνους ποιητές για τα ρόδα της, που άνθιζαν δυο φορές το χρόνο. Το 871 κυριεύθηκε από τους Σαρακηνούς. Καταστράφηκε τότε μεγάλο μέρος της.

Αλλά τον 11ο αι. έπαθε ακόμη μεγαλύτερη καταστροφή από το Νορμανδό Ρ ο β έ ρ τ ο Γ υ ι σ κ ά ρ δ ο, για να εγκαταλειφθεί ολοκληρωτικά τον 16ο αιώνα.
Το 1750 έγιναν ήδη οι πρώτες ανασκαφές της Ποσειδωνίας, επειδή τα σωζόμενα ως τότε ερείπιά της ήταν τα επιβλητικότερα στην Ιταλία αλλά και σε άριστη κατάσταση.
Ανασκαφές έχουν γίνει σε δύο τοποθεσίες της αρχαίας πόλης. Ανάμεσα στα ευρήματα ήταν και λείψανα, που χρονολογήθηκαν στους πριν από την ίδρυση της αποικίας χρόνους (7ος αιώνας). Έτσι αποδείχτηκε ότι υπήρχαν εκεί εμπορικές εγκαταστάσεις των Συβαριτών, πριν ήδη ιδρυθεί η Ποσειδωνία. Βρέθηκαν επίσης ερείπια ναών και τειχών.

Περιγραφή

Η πόλη ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. κατά την διάρκεια του δεύτερου ελληνικού αποικισμού, και μητρόπολή της ήταν η πόλη Σύβαρη. Για την πρώτη περίοδο της Ποσειδωνίας, τα μόνα στοιχεία που είναι γνωστά προέρχονται κυρίως από τα λιγοστά αρχαιολογικά ευρήματα. Τα ευρήματα δείχνουν πως η πόλη είχε γρήγορα επεκταθεί διαθέτοντας δρόμους, ναούς και όλα τα χαρακτηριστικά μιας αναπτυγμένης πόλης. Από τα χαρακτηριστικά της πόλης φαίνεται πως είχε διατηρούσε εμπορικές σχέσεις με την πόλη Μεταπόντιο κατά την διάρκεια του 5ου και 6ου αιώνα π.Χ. Μέχρι εκείνη την περίοδο δεν υπάρχουν αναφορές για την πόη.

Κατά την διάρκεια του 5ου αιώνα π.Χ. η Ποσειδωνία καταλαμβάνεται από το Ιταλικό φύλο των Λουκανών. Από τα αρχαιολογικά ευρήματα αυτής της περιόδου φαίνεται πως στην πόλη συνυπήρχαν και ελληνικά και ιταλικά πολιτισμικά στοιχεία. Η ελληνική γλώσσα όμως σταδιακά εγκαταλείφθηκε όπως αναφέρει ο Αθήναιος. Το γεγονός αυτό περιγράφει ο ποιητής Κωνσταντίνος Καβάφης στο ποίημα του «Ποσειδωνιάται». Η πόλη έγινε τελικά Ρωμαϊκή το 273 π.Χ. μετά το τέλος των πολέμων του Πύρρου στην Ιταλία, που διεξήχθησαν στο πρώτο τέταρτο του 3ου αιώνα π.Χ.).

Ο αρχαιολογικός χώρος της Ποσειδωνίας καταλαμβάνει έκταση 120 εκταρίων. Από αυτά μόνο τα 25 έχουν ανασκαφεί. Διατηρείται ακόμα το τείχος που περιέβαλε την αρχαία πόλη, το οποίο έχει περίμετρο 4750 μέτρα, πάχος 5 έως 7 μέτρα και ύψος 15 μέτρα. Κατά μήκος του είναι τοποθετημένοι 24 πύργοι. Πιστεύεται πως συνολικά ήταν 28 αλλά οι τέσσερις καταστράφηκαν εξαιτίας διάνοιξης δρόμου κατά την διάρκεια του 18ου αιώνα.

Μνημεία

Οι σπουδαιότερες αρχαιότητες του Paestum είναι:
α) Ο ναός του Π ο σ ε ι δ ώ ν α. Είναι περίπτερος, δωρικός με 6 Χ 14κίονες. Έχει διαστάσεις 60 χ 24,25 μ., ανήκει στον 5ο αι. π.Χ. και σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση.
Η Ποσειδωνία αποτελεί ένα από τους σπουδαιότερους και πιο εντυπωσιακούς αρχαιολογικούς χώρους στην Ιταλία. Οι δωρικοί ναοί της, απλοί, αυστηροί και επιβλητικοί κυριαρχούν, αλλά και ταιριάζουν απόλυτα με το γύρω τοπίο και τη θάλασσα.

β) Ο ναός της Ή ρ α ς, γνωστός και ως Β α σ ι λ ι κ ή. Ανήκει στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. και έχει περίσταση 9 χ 18 κιόνων.

γ) Ο ναός της Δ ή μ η τ ρ α ς, που έχει 6 κίονες στις στενές πλευρές του και 14 στις επιμήκεις. Ανήκει στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ.

δ) Ο μεγάλος β ω μ ό ς. Βρίσκεται απέναντι από το ναό της Δήμητρας και έχει μήκος όσο και ο ναός.

ε) Ο ναός της Ε ι ρ ή ν η ς. Αποκαλύφθηκε στις ανασκαφές του 1830 και περιέργως ξανασκεπάστηκε με χώματα, ίσως για ασφαλέστερη συντήρηση.
στ) Τα ερείπια των τειχών και οι 4 πύλες τους, που σώζονται σε καλή κατάσταση

ζ) Δύο αρχαίοι δρόμοι, εκ των οποίων ο ένας οδηγεί στη νεκρόπολη.
η) Η Α γ ο ρ ά. Έχει διαστάσεις 140 χ 57μ. και θεωρείται η μεγαλύτερη αρχαία αγορά στην Ιταλία, μετά εκείνη της Ρώμης. Οι ανασκαφές, που έγιναν στη νεκρόπολη της Ποσειδωνίας, έφεραν στο φως πολλούς τάφους με τοιχογραφίες και σπουδαία κτερίσματα. Τα ευρήματα βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάπολης.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ και ΚΑΜΠΑΝΙΑΣ